Het Nederlandse water is in moeilijkheden: wat is er aan de hand?
Het Nederlandse waterbeheer wordt wereldwijd geprezen: ons waterkeringssysteem (Deltawerken) met stormvloedkeringen, onze eeuwenoude landaanwinningstechnieken en de manier waarop we meer ruimte geven aan onze rivieren door dijken te verplaatsen, uiterwaarden te vergroten en secundaire kanalen te graven. Maar de laatste tijd neemt de kritiek toe, omdat we ons waterbeheer verwaarlozen en binnenkort in de problemen zullen komen. Wat is er aan de hand?
De kranten staan er vol mee. Het Nederlandse waterbeleid heeft de afgelopen jaren te weinig aandacht gekregen. Wat zijn de gevolgen hiervan? En moeten we ons zorgen maken?
De kwaliteit van ons water is erg slecht.
Van alle EU-landen is het grond- en oppervlaktewater in Nederland het meest vervuild. Bijna al onze rivieren, kanalen, beken en meren zijn ernstig vervuild. Slechts 1% van onze wateren voldoet aan de Europese normen voor schoon en gezond water, normen waaraan elk EU-land in 2027 moet voldoen.
Dat doel is nog ver weg. Onze wateren zitten vol met pesticiden en meststoffen uit de landbouw, chemicaliën uit de industrie en afvalstoffen uit huishoudens.
Dit heeft verstrekkende gevolgen. Er kunnen problemen ontstaan voor de volksgezondheid als gevolg van vervuild drinkwater, de natuur gaat achteruit (het aantal planten en dieren neemt af) en als we op deze weg doorgaan, zullen we niet meer kunnen zwemmen en vissen in natuurlijke wateren.
Watertekorten en droogtes
We lopen ook het risico op watertekorten in droge periodes. Dit voorjaar hebben we het droogterecord van 2007 gebroken, nadat we wekenlang geen druppel regen hadden gezien. Gelukkig leverde dit niet meteen problemen op, omdat we in de maanden daarvoor zoveel regen hadden gehad.
Maar aanhoudende droogte kan in de toekomst zeker problematisch worden. Wanneer onze rivieren lager staan, kan zout water uit de Noordzee binnendringen, waardoor onze rivieren verzilten. Kleinere beken en sloten zullen veel sneller opdrogen, waardoor vissen en ander waterleven zullen sterven. Ook planten en bomen kunnen in de problemen komen als het droog is en blauwalgen de kans krijgen om te bloeien.
Boeren hebben het nu al moeilijk. Door het natte voorjaar moesten ze het zaaien en planten uitstellen. En door de huidige droogte droogt de bovengrond snel uit. Dat is problematisch voor jonge planten. Momenteel is water geven nog toegestaan, maar bij aanhoudende droogte kan dat verboden worden.
Een lakse houding veroorzaakt problemen
Wij (of eigenlijk onze regering) weten dat ons water vervuild is en dat onze waterstanden te laag zijn. Toch ondernemen we geen actie.
De krant Trouw publiceerde in mei een artikel met de titel: "Laks waterbeheer brengt Nederland in de problemen, voorspelt adviescommissie". Het Nederlandse beleid is te weinig bindend, waardoor we de Europese doelstellingen niet zullen halen.
Een voorbeeld: de overheid wil het gebruik van leidingwater verminderen door 'de dialoog aan te gaan met huishoudens en bedrijven'. Dat gaat niet helpen. Ook worden doelstellingen op het gebied van water nauwelijks vertaald naar wet- en regelgeving op gebieden als landbouw en natuur, en ruimtelijke ordening. Denk aan regelgeving over het gebruik van meststoffen en pesticiden, en de lozing van gevaarlijke stoffen.
Ook loopt het uitvoerend agentschap van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (Rijkswaterstaat) achter met het herstel van natuurlijke watersystemen en de bescherming van drinkwaterbronnen.
Nederland zou tot stilstand kunnen komen
Net als bij destikstofcrisis kan ook onze slechte waterkwaliteit projecten in ons land tegenhouden of vertragen. Als we de Europese doelstellingen niet halen, kan de rechter besluiten om de bouw van nieuwe huizen of wegen in bepaalde gebieden tijdelijk stop te zetten, dat boeren hun land niet meer mogen besproeien en dat fabrieken die veel water gebruiken geen vergunningen meer kunnen krijgen.
Het is tijd dat Den Haag in actie komt!
